Gowin: uczelnie i instytuty powinny podnieść poziom badań

Gowin: uczelnie i instytuty powinny podnieść poziom badań
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Oczekujemy, że uczelnie i instytuty bardziej niż dotąd skoncentrują się na badaniach i podniosą ich poziom. Nasza gospodarka musi w większym - niż dotąd - stopniu opierać się o osiągnięcia polskich naukowców - mówił podczas Rady Dialogu Społecznego minister Jarosław Gowin.

"Do tej pory kolejne rządy, czasami być może nieświadomie, formułowały wobec świata akademickiego oczekiwanie, że uczelnie i świat akademicki skoncentruje się na kształceniu. W dodatku przez wprowadzenie zasady, że pieniądz idzie za studentem, chodziło o kształcenie o charakterze masowym" - mówił w środę podczas posiedzenia Rady Dialogu Społecznego wicepremier, minister nauki Jarosław Gowin. Podczas posiedzenia prezentował on założenia strategii na rzecz doskonałości naukowej, przygotowanej przez jego resort.

Teraz - jak mówił - ze strony rządu zmienia się "wektor oczekiwań w stosunku do świata akademickiego".

"Przede wszystkim oczekujemy, tego że świat naukowy skoncentruje się w większym niż do tej pory stopniu na badaniach. Jeżeli chcemy zbudować innowacyjną gospodarkę, a taka jest istota Planu Odpowiedzialnego Rozwoju, jeżeli chcemy podnieść poziom zamożności Polaków, to nasza gospodarka musi w większym stopniu niż do tej pory opierać się o osiągnięcia polskich naukowców" - powiedział wicepremier.

Dodał, że podniesienie poziomu badań naukowych jest obecnie najważniejszym oczekiwaniem wobec uczelni, instytutów badawczych, instytutów PAN.

Resort nauki przygotował strategię zmian w nauce i szkolnictwie wyższym, która - jak przypomniał minister nauki - opiera się na trzech filarach. Podstawą pierwszego (tzw. nowej konstytucji dla nauki) jest nowa ustawa o szkolnictwie wyższym. Nad założeniami do projektu wspomnianej ustawy pracują już wyłonione w konkursie trzy zespoły. Przygotowują one trzy konkurencyjne koncepcje założeń ustawy, które mają być gotowe w lutym 2017 roku. Założenia do nowej ustawy - według planów resortu - poznamy we wrześniu 2017 roku podczas Narodowego Kongresu Nauki. Mogłaby ona wejść w życie w roku akademickim 2018/19 lub - jeśli będzie wymagała dalszych prac - 2019/20.

W tej chwili trwają też prace nad nowymi zasadami finansowania uczelni, czyli algorytmem decydującym o podziale państwowej dotacji z budżetu państwa. "Najważniejszym elementem algorytmu jest odejście od szkodliwego skorelowania poziomu finansowania uczelni od liczby studentów. W tej chwili im więcej studentów, tym wyższe finansowanie" - mówił Gowin.

W nowym algorytmie finansowanie będzie oparte na współczynniku polegającym na odpowiedniej proporcji między liczbą pracowników naukowych a liczbą studentów. Resort nauki rozważa wprowadzenie proporcji, stosowanej w modelu skandynawskim, w którym na 1 pracownika naukowego przypada 12 studentów. "Ten współczynnik oznacza, że część uczelni na nim straci. Zyskają te, które kładą duży nacisk na jakość kształcenia" - zaznaczył minister nauki.

Aby uniknąć sytuacji, w której istnienie nieco słabszych uczelni byłoby zagrożone, resort nauki proponuje "tunel bezpieczeństwa". Zgodnie z nim w jednym roku poziom finansowania nie wzrośnie wyżej niż o 5 proc., ale też nie może też spaść poniżej 5 proc. Nowy algorytm ma uwzględniać też jakość badań naukowych oraz poziom umiędzynarodowienia.

Chwaląc zmiany zmierzające do umiędzynarodowienia uczelni czy powiązania ich z biznesem Elżbieta Chodzyńska z Forum Związków Zawodowych zwracała jednak uwagę na tzw. stałą przeniesienia - dotację dla uczelni "przeniesioną" z poprzedniego roku - która od 2017 roku miałaby spaść o 15 proc. "To być może za szybko, może stała przeniesienia mogłaby spadać o 5 proc." - mówiła Chodzyńska. Jarosław Gowin nie wykluczył jednak, że stała przeniesienia będzie obniżana stopniowo.

"Najbardziej niepokoi nas, że ludzie z mniejszych środowisk będą mieli trudniejszy dostęp do kształcenia, ponieważ nowy algorytm uderza przede wszystkim w uczelnie regionalne" - mówił dr Marek Kisilowski z Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej.

"Algorytm ma nakłonić uczelnie do tego, aby się wewnętrznie reformowały, aby podnosiły jakość kształcenia i jakość badań naukowych" - argumentował Gowin.

W planach resortu nauki znalazło się także powołanie nowej instytucji - Narodowej Agencji Współpracy Akademickiej. Będzie ona prowadziła politykę stypendialną: dofinansowanie wyjazdów polskich naukowców za granicę, finansowanie stypendiów dla zagranicznych studentów, doktorantów, postdoców.

Nowa ustawa ma umożliwić wyłonienie nowego typu uczelni: uczelni badawczych, w których uwolniona od nadmiaru obowiązków dydaktycznych kadra naukowa mogłaby więcej czasu poświęcać na badania. "Narodowe uniwersytety badawcze są potrzebne już dzisiaj. Tego się nie da zrobić bez wydatkowania dodatkowych pieniędzy z budżetu państwa. W interesie polskiego państwa leży budowanie silnych uniwersytetów badawczych" - mówił dr Krzysztof Pawłowski z Konfederacji Lewiatan.

Zmiany wprowadzane przez MNiSW - jak mówił Gowin - mają też wzmacniać partnerstwo nauki i biznesu. Przez Sejm przeszła tzw. mała ustawa o innowacyjności, a resort pracuje nad dużą ustawą tego typu. Planowana jest też reforma instytutów badawczych i utworzenia na ich bazie jednego Narodowego Instytutu Technologicznego. Reforma czeka też Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Do konsultacji społecznych oddano też projekt wdrożenia doktoratów wdrożeniowych. Każdego w wyniku współpracy uczelni i przedsiębiorców mogłoby powstawać 500 doktoratów tego typu. Resort nauki chce postawić też na społeczną odpowiedzialność nauki: dofinansowanie Uniwersytetów Dzieci, Uniwersytetów Trzeciego Wieku, a także wysłanie do szkół naukobusów.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Gowin: uczelnie i instytuty powinny podnieść poziom badań

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!