Polska zbyt słabo zachęca firmy do innowacji

Polska zbyt słabo zachęca firmy do innowacji
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Firma inwestująca w badania i rozwój (R&D) dokłada dziś 3 grosze do każdej wydanej złotówki - wynika z raportu Deloitte.

Nawet najbardziej innowacyjne gospodarki na świecie zachęcają przedsiębiorców do inwestowania w działalność badawczo-rozwojową. Tymczasem Polska oparła swój system finansowania B&R głównie na dotacjach (np. funduszach europejskich). Dlatego też nasz kraj znajduje się daleko w rankingach innowacyjności, przegrywając chociażby z Czechami, Węgrami czy Chorwatami, którzy mają zachęty podatkowe w tym zakresie.
Zdaniem ekspertów firmy doradczej Deloitte, która opublikowała raport "Przegląd zachęt na działalność B&R na świecie w 2012 r.", obiektywny, trwały i klarowny system ulg podatkowych pozwoliłby na wzrost nakładów ponoszonych przez firmy na B&R, ograniczając jednocześnie ryzyko niepowodzenia badań oraz podnosząc konkurencyjność naszego kraju.

Z najnowszej edycji raportu na temat zachęt wspierających działalność B+R, który Deloitte przygotowuje cyklicznie od 2010 r. wynika, że Polska plasuje się w gronie Państw, które premiują głównie import innowacji zamiast jej kreowania wewnątrz przedsiębiorstw.

- Skutek jest taki, że 2/3 nakładów na działalność badawczo-rozwojową pochodzi w Polsce z budżetu państwa, a tylko jedna trzecia od prywatnych przedsiębiorców - proporcje te powinny być dokładnie odwrotne. W rankingu 1500 firm przeznaczających największe środki na działalność badawczo - rozwojową opublikowanym także przez KE nie znalazł się zaś żaden polski przedstawiciel - mówi Magdalena Burnat-Mikosz, partner i lider działu R&D and Government Incentives w Europie Środkowej Deloitte.

Polska wciąż znajduje się na szarym końcu państw inwestujących w B+R. W 2011 r. nasz kraj zajął 23. miejsce wśród 27 państw członkowskich Unii Europejskiej w rankingu innowacyjności opracowanym przez Komisję Europejską. Dużo wyżej znalazły się takie kraje jak Czechy czy Węgier.
W 2011 r. wydatki na działalność B+R w Polsce stanowiły 0,77 proc. PKB, przy średniej dla Unii Europejskiej na poziomie 1,26 proc. (dane Eurostat). W tym samym czasie liderzy w tym obszarze przeznaczyli odpowiednio: 3,37 proc. (Szwecja), 3,09 proc. (Dania), 2,84 proc. (Niemcy) i 3,78 proc. (Finlandia) PKB.

- Unijny dokument "EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu" nakłada na nasz kraj obowiązek zwiększenia wydatków na tę sferę do średniego rocznego poziomu 1,7 proc. PKB w 2020 r, a w całej UE mają one wynieść średnio 3 proc. - przypomina Magdalena Burnat-Mikosz.

Stąd aktualne jest niezmienne pytanie o to jak zachęcić przedsiębiorców do ponoszenia większych nakładów na ten cel. W świecie najczęściej stosowane są systemy hybrydowe, zarówno zachęt podatkowych jak i grantów. Takie systemy gwarantują zrównoważony rozwój działalności B+R i wzajemne uzupełnianie, w zależności od potrzeb konkretnej grupy przedsiębiorstw, a przede wszystkim tworzą długoterminową strategię wsparcia B+R, do czego Polska jest również zobowiązana przez Komisję Europejską, jako beneficjent funduszy UE.

W Polsce przedsiębiorcy mają obecnie do dyspozycji dwa rodzaje zachęt podatkowych. Mogą korzystać z ulgi na nabycie nowych technologii, pozwalającej na odliczenie od podstawy opodatkowania do 50 proc. wydatków na zakup nowej innowacyjnej technologii, stosowanej na świecie nie dłużej niż 5 lat.

Dostępne są też comiesięczne odpisy od podstawy opodatkowania w wysokości do 20 proc. przychodów z tytułu działalności B+R, pod warunkiem jednak, że firma posiada status Centrum Badawczo-Rozwojowego (podmioty o rocznych przychodach na poziomie, co najmniej 1,2 mln euro, z których co najmniej 20 proc. pochodzi ze sprzedaży własnych usług B+R lub praw własności przemysłowych).

Taka konstrukcja systemu powoduje, że do każdej złotówki zainwestowanej w działalność B+R przedsiębiorca musi dołożyć 3 gr., podczas gdy we Francji, dzięki tamtejszym przepisom, z każdego zainwestowanego dolara przedsiębiorca odzyskuje ponad 40 centów.

Obecny system dotacji powoduje także, że wsparcie otrzymuje tylko część zainteresowanych przedsiębiorców. Z wyliczeń Ministerstwa Gospodarki wynika, że dofinansowanie przyznawane jest około 30 proc. wnioskujących podmiotów.

Natomiast system wsparcia podatkowego charakteryzuje się przejrzystością, neutralnością oraz pewnością wsparcia i dlatego stanowi bardzo dobre uzupełnienie dofinansowania w ramach funduszy UE, szczególnie, że nie jest ograniczone w czasie dostępnością budżetu UE.

- Pewny i efektywny system zachęt podatkowych to zmniejszenie ryzyka prac B+R, związanego z niepewnością badawczą, które dziś hamuje podejmowanie działań przez polskie przedsiębiorstwa. System zachęt podatkowych daje stabilność i przewidywalność, których firmy doświadczają w innych jurysdykcjach na świecie - granty w Polsce są bardzo atrakcyjnym systemem wspierania B+R, jednak żadna firma nie oprze swojej długoterminowej strategii rozwoju kompetencji B+R w Polsce na niepewnym systemie dotacji - tłumaczy Michał Turczyk, starszy menedżer w zespole R&D and Government Incentives Deloitte.

Obecnie Ministerstwo Gospodarki w dokumencie "Program Rozwoju Przedsiębiorczości 2020" zawarło propozycję znaczących zmian w polskim systemie ulg podatkowych na działalność B+R. Rozwiązania te bazują na wynikach analiz przygotowanych przez firmę doradczą Deloitte na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2010 r.

Zgodnie z projektem przedsiębiorstwo prowadzące prace B+R będzie miało możliwość odliczenia od podatku należnego 26% proc. kosztów prowadzonych działań badawczo - rozwojowych, podczas gdy jednocześnie 100% kosztów będzie odliczanych od podstawy opodatkowania.
System ulg podatkowych będzie korzystny przede wszystkim dla przedsiębiorców, których przychody pozwalają już rozwinąć działalność B+R, zwrot z podatku bowiem będzie przysługiwał dopiero po zakończeniu roku fiskalnego.

Trudniej może być za to na przykład firmom typu start-up, które uruchamiając działalność nie dysponują odpowiednimi środkami finansowymi. Wszystko zależy od szczegółów przepisów - projekt Deloitte obejmuje bowiem możliwość korzystania m.in. przez firmy rozpoczynjące działalność z finansowania w postaci dotacji opartych na kalkulacjach systemu ulgi podatkowej. Takie dotacje mogłyby być potencjalnie współfinansowane również z funduszy UE.

Ponadto od 2014 r. każdy przedsiębiorca płacący podatek dochodowy od osób prawnych będzie mógł przeznaczyć 1% na wsparcie najlepszych instytucji naukowych - propozycja ta to część "Pakietu dla Innowacji" opracowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Z drugiej jednak strony dzięki nowemu systemowi Polska na tle innych krajów regionu stanie się dużo bardziej konkurencyjna dla inwestorów planujących działalność naukowo-badawczą. Poza tym będzie to model dużo bardziej sprawiedliwy i obiektywny niż obecny, w którym przyznane granty zależą od decyzji organu administracyjnego.

- Wprowadzenie proponowanego modelu zachęt podatkowych, które promują i zachęcają do podejmowania działań badawczo-rozwojowych z pewnością przyczyni się do wzrostu innowacyjności zarówno w skali przedsiębiorstw, jak i całej gospodarki, a dzięki temu Polska stanie się dużo bardziej atrakcyjna dla inwestycji zagranicznych. Należy mieć na uwadze, iż firmy zagraniczne rozważające rozwijanie działalność B+R biorą pod uwagę m.in. Index B, jako wskaźnik atrakcyjności kraju – zmiana przepisów pozwoli Polsce na znalezienie się w pierwszej piątce najbardziej atrakcyjnych krajów na świecie (obecnie Polska zajmuje 3 miejsce od końca) - podsumowuje Michał Turczyk.

Raport Deloitte ma na celu podsumowanie i porównanie dostępnych zachęt podatkowych do prowadzenia działalności B+R w krajach postrzeganych jako lokalizacje, w których jest to opłacalne. Jest on publikowany cyklicznie od 2010 r. przez globalny zespół Deloitte. W tym roku po raz pierwszy powstała jego polska wersja.

W publikacji przeanalizowano 28 krajów. Badane kraje to: Australia, Austria, Belgia, Brazylia, Chiny, Czechy, Francja, Hiszpania, Holandia, Indie, Irlandia, Izrael, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Malezja, Meksyk, Niemcy, Polska, Portugalia, Republika Południowej Afryki, Rosja, Singapur, Stany Zjednoczone, Turcja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

FORUM TYMCZASOWO NIEDOSTĘPNE

W związku z ciszą wyborczą dodawanie komentarzy zostało tymczasowo zablokowane.

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!